Government Employees | सरकारी नोकरी करणाऱ्यांसाठी सेवानिवृत्तीनंतर मिळणारे आर्थिक लाभ हा अत्यंत महत्त्वाचा मुद्दा मानला जातो. कारण शासकीय सेवेत काम करताना मिळणाऱ्या सुविधांइतकाच मजबूत आधार निवृत्तीनंतरही राखला जातो. शासनाकडून दिल्या जाणाऱ्या या आर्थिक मदतीमुळे कर्मचाऱ्यांचे पुढील आयुष्य अधिक सुरक्षित आणि आर्थिकदृष्ट्या स्थिर राहते.
निवृत्त व्यक्तींसाठी शासन देत असलेले तीन सहाय्य :
सरकारी सेवेतून सेवानिवृत्त झाल्यानंतर कर्मचाऱ्यांना अनेक प्रकारचे लाभ उपलब्ध होतात. यामध्ये सर्वात महत्त्वाचा लाभ म्हणजे ग्रॅच्युइटीचा. रिटायर झाल्यानंतर पेंशन मिळतेच; परंतु त्यासोबत सेवानिवृत्ती उपदानाच्या रूपाने मोठी एकरकमी मदत दिली जाते. ग्रॅच्युइटीची रक्कम संबंधित कर्मचाऱ्याच्या संपूर्ण सेवाकाळावर अवलंबून असते आणि त्यासाठी खास गणिती सूत्र वापरले जाते. (Government Employees News)
‘शेवटचे मूळ वेतन × (सेवाकाळ × 2) / 4’ या पद्धतीने मिळणारी रक्कम ठरवली जाते. पूर्वी कमाल 14 लाख रुपये मिळत असलेली ही सुविधा आता वाढवून 20 लाख रुपये करण्यात आली आहे. त्यामुळे रिटायरमेंटच्या वेळी कर्मचाऱ्यांना अधिक बळ मिळत आहे.
Government Employees | शेवटच्या पगाराच्या 50 टक्के रक्कम मासिक पेन्शन म्हणून मिळणार :
पेन्शन हा निवृत्तीनंतर मिळणारा दुसरा मोठा लाभ मानला जातो. जुनी पेन्शन योजना लागू असलेल्या कर्मचाऱ्यांना 20 वर्षे अर्हताकारी सेवा पूर्ण केल्यावर पूर्ण पेन्शन मिळते. या व्यवस्थेनुसार निवृत्तीवेळी मिळणाऱ्या शेवटच्या पगाराच्या 50 टक्के रक्कम मासिक पेन्शन म्हणून दिली जाते. नवीन पेन्शन योजनेनंतर नियमांमध्ये बदल झाले आहेत आणि अलीकडेच नवीन योजनेतील कर्मचाऱ्यांसाठी UPS (Unified Pension Scheme) चा पर्याय उपलब्ध करून देण्यात आला आहे.
मात्र या योजनेत संपूर्ण पेन्शन (pension system) मिळवण्यासाठी किमान 25 वर्षांचा सेवाकाळ पूर्ण करणे बंधनकारक आहे. स्वेच्छा निवृत्ती घेणाऱ्यांना मात्र जुन्या योजनांइतका लाभ मिळत नसल्याने निवृत्तीपूर्व आर्थिक नियोजन करताना नियमांचे सखोल परीक्षण गरजेचे ठरते.
अंशराशीकरणाची एकरकमी सुविधा :
सेवानिवृत्तीनंतर (retirement benefits) उपलब्ध होणारी तिसरी महत्त्वाची सुविधा म्हणजे अंशराशीकरण. यात मासिक पेन्शनमधील ठराविक टक्केवारीची रक्कम एकरकमी स्वरूपात घेता येते. कम्युटेशनच्या या पर्यायामुळे तातडीच्या गरजांसाठी निधी उपलब्ध होतो.
मात्र त्यानंतर मिळणारे मासिक पेन्शन तुलनेने कमी राहते. याची गणना ‘मूळ वेतन × 40% × 12 × अंशराशीकरण तक्त्याचे मूल्य’ या सूत्रानुसार केली जाते. तक्त्यातील मूल्ये वेगवेगळी असल्याने कर्मचाऱ्यांनी निवृत्तीपूर्वी याबाबत स्पष्ट माहिती घेणे आवश्यक मानले जाते.
