Red Banana | शेतीमध्ये नवनवीन प्रयोग करून आर्थिक प्रगती साधणाऱ्या शेतकऱ्यांची संख्या वाढत आहे. जुन्नर (Junnar) तालुक्यातील ओतूर (Otur) येथील प्रगतशील शेतकरी शरद आनंथा फापाळे (Sharad Anantha Fapale) यांनी असाच एक यशस्वी प्रयोग केला आहे. त्यांनी आपल्या एक एकर माळरानावर ‘शुगर फ्री’ (Sugar Free) म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या लाल केळीची (Red Banana) यशस्वी लागवड केली असून, आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या मदतीने चांगले उत्पादन घेण्यास सुरुवात केली आहे. त्यांच्या या प्रयोगामुळे इतर शेतकऱ्यांसमोरही एक नवीन आणि संभाव्य फायदेशीर पीक पर्याय निर्माण झाला आहे.
माळरानावर लाल केळीची आधुनिक लागवड
शरद फापाळे यांनी आपल्या एक एकर काळ्या भुरकट, माळरान (Barren Land) असलेल्या शेतीत लाल केळी लागवडीचा धाडसी निर्णय घेतला. त्यांनी सर्वप्रथम जमिनीची चांगली मशागत करून घेतली आणि त्यात दोन ट्रॉली शेणखत (Farmyard Manure) मिसळले. त्यानंतर, बेड तयार करून त्यावर चार फूट रुंदीच्या आणि ७ फूट बाय ६ फूट अंतरावर डबल ठिबक सिंचन (Double Drip Irrigation) प्रणाली बसवली. १५ मार्च २०२४ रोजी त्यांनी संभाजीनगर (Sambhajinagar) येथून आणलेली लाल केळीच्या जातीची १००० रोपे (Saplings) या बेडवर लावली.
लागवडीनंतर केळीच्या झाडांची योग्य वाढ होण्यासाठी त्यांनी विशेष काळजी घेतली. सुरुवातीला दोन दिवसांआड दोन तास पाणी दिले. पिकातील तण वेळोवेळी काढले (“पीक वेळेवर काढावे”), तसेच रोगांपासून संरक्षण करण्यासाठी किमान दोन वेळा फवारणी केली आणि झाडांना आधार देण्यासाठी व वाढ चांगली होण्यासाठी तीन वेळा मातीची भर (‘इचीग’ – Earthing up) दिली. या आधुनिक आणि नियोजनबद्ध लागवड पद्धतीमुळे माळरानावरही केळीची बाग यशस्वीपणे उभी राहिली.
उत्पादन आणि लाल केळीचे आरोग्यदायी फायदे
आता या केळीच्या लागवडीला १२ महिने पूर्ण झाले आहेत. सध्या झाडांवर ५ ते ६ फण्या (Hands) दिसत असून, १४ महिन्यांची झाल्यावर एका घडामधून (लंगर – Bunch) अंदाजे १५ ते १८ किलो उत्पादन मिळेल, असा शरद फापाळे यांचा अंदाज आहे. त्यांनी यावर्षी लाल केळीचे पहिले उत्पन्न घेतले असून, त्यातून दीड ते पावणेदोन टन (Tonnes) केळी मिळतील, असे ते सांगतात. तालुका कृषी अधिकारी गणेश भोसले (Taluka Agriculture Officer Ganesh Bhosale) यांनीही फापाळे यांच्या प्रयोगाचे कौतुक केले असून, आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून त्यांनी यशस्वी उत्पादन घेतल्याचे म्हटले आहे.
लाल केळीची जात केवळ तिच्या आकर्षक रंगासाठीच नव्हे, तर तिच्या आरोग्यदायी गुणधर्मांसाठीही ओळखली जाते. कृषीतज्ज्ञ ऋषिकेश तांबे (Agri Expert Rushikesh Tambe) यांच्या मते, या केळीमध्ये नैसर्गिक साखरेचे प्रमाण अत्यंत कमी असते आणि तिचा ग्लायसेमिक इंडेक्स (Glycemic Index) पारंपरिक केळीपेक्षा कमी असतो. त्यामुळे मधुमेह असलेल्या रुग्णांसाठी (Diabetic Patients) ही केळी एक उत्तम पर्याय ठरू शकते. तसेच, यामध्ये अँटिऑक्सिडंट्स (Antioxidants) आणि जीवनसत्त्वांचे (Vitamins) प्रमाणही जास्त असल्याने बाजारात तिला चांगली मागणी (Market Demand) आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना नियमित केळीपेक्षा अधिक आर्थिक फायदा मिळू शकतो, असे ते म्हणाले.
Title : Otur Farmer Red Banana Cultivation Success Story
