UPI Rules | युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस (UPI) ने दैनंदिन व्यवहार सोपे केले आहेत. आता नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) ३ नोव्हेंबरपासून यात महत्त्वाचे बदल करत आहे. हे बदल व्यवहार प्रक्रिया अधिक वेगवान आणि सुरक्षित करण्यासाठी आणले आहेत. जर तुम्ही UPI वापरत असाल, तर हे नवीन नियम समजून घेणे तुमच्यासाठी आवश्यक आहे.
नियमित आणि वादग्रस्त व्यवहार वेगळे होणार
आत्तापर्यंत, UPI व्यवहारांसाठी दिवसभरात RTGS द्वारे १० सेटलमेंट सायकल चालवल्या जात होत्या. यात एक मोठी अडचण होती: अधिकृत (authorized) व्यवहार आणि वादग्रस्त (dispute) व्यवहार या दोन्हींवर एकाच वेळी प्रक्रिया केली जात असे. वाढत्या व्यवहारांमुळे या प्रक्रियेला उशीर लागत होता. त्यामुळे NPCI ने ही प्रणाली बदलण्याचा निर्णय घेतला आहे.
३ नोव्हेंबरपासून, नियमित अधिकृत व्यवहारांसाठी १० वेगळ्या सायकल असतील. या सायकल रात्री ९ ते मध्यरात्री १२, मध्यरात्री १२ ते सकाळी ५, सकाळी ५ ते ७, ७ ते ९, ९ ते ११, ११ ते दुपारी १, दुपारी १ ते ३, ३ ते ५, संध्याकाळी ५ ते ७ आणि रात्री ७ ते ९ अशा चालतील. जुन्या RTGS पोस्टिंग किंवा कट-ओव्हर वेळेत कोणताही बदल केलेला नाही.
UPI Rules | जलद रिफंड आणि नवीन सेवांचा मार्ग मोकळा
वादग्रस्त व्यवहारांसाठी (Dispute Transactions) आता पूर्णपणे वेगळी व्यवस्था केली आहे. यासाठी दिवसभरात दोन नवीन सायकल चालवल्या जातील. पहिली डिसप्युट सायकल (DC1) मध्यरात्रीपासून दुपारी ४ वाजेपर्यंत आणि दुसरी (DC2) दुपारी ४ वाजल्यापासून मध्यरात्रीपर्यंत असेल. NTSL फाईल नेमिंगमध्ये आता DC1 आणि DC2 असे ओळखण्यासाठी कोड असतील. इतर नियम (उदा. GST रिपोर्ट, रिकन्सिलिएशन) पूर्वीप्रमाणेच राहतील.
नियमित आणि वादग्रस्त व्यवहार वेगळे केल्याने संपूर्ण डिजिटल पेमेंट प्रणाली अधिक विश्वासार्ह होईल. ग्राहकांना आता रिफंड (Refunds) जलद आणि खात्रीशीरपणे मिळतील, ज्यामुळे त्यांचा विश्वास वाढेल. बँका आणि फिनटेक कंपन्यांनाही यामुळे स्पष्टता मिळेल. किवी (Kiwi) कंपनीचे सह-संस्थापक सिद्धार्थ मेहता (Siddharth Mehta) यांच्या मते, या बदलामुळे ‘क्रेडिट ऑन यूपीआय’ (Credit on UPI), बीएनपीएल (BNPL) आणि ईएमआय (EMI) सारख्या नवीन सेवा विनाव्यत्यय सुरू करणे शक्य होईल.
