Blood Pressure | उच्च रक्तदाब (Hypertension), ज्यामध्ये रक्तवाहिन्यांमधील दाब सामान्य पातळीपेक्षा वाढतो, हा एक गंभीर आणि वाढता आरोग्य धोका आहे. अनेकदा याची कोणतीही स्पष्ट लक्षणे दिसत नसल्यामुळे या स्थितीला ‘सायलेंट किलर’ असेही म्हटले जाते. नियमित वैद्यकीय तपासणी आणि डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार औषधोपचार घेणे अत्यंत महत्त्वाचे असले तरी, जीवनशैली आणि आहारामध्ये काही सकारात्मक बदल करून उच्च रक्तदाबावर नियंत्रण मिळवणे आणि सततच्या औषधांवरील अवलंबित्व कमी करणे शक्य होऊ शकते.
उच्च रक्तदाब नियंत्रणासाठी नैसर्गिक आहार उपाय
उच्च रक्तदाब नियंत्रणात ठेवण्यासाठी काही नैसर्गिक आणि घरगुती उपायांचा आहारात समावेश करणे फायदेशीर ठरू शकते. उदाहरणार्थ, मूग डाळीचे सूप पिणे हितकारक मानले जाते; हे सूप बनवताना त्यात भोपळा, जिरे आणि चिमूटभर हळद मिसळल्यास ते अधिक पौष्टिक होते आणि रक्तदाब कमी करण्यास मदत करते. त्याचप्रमाणे, दररोज सकाळी रिकाम्या पोटी एक कप कोमट पाण्यामध्ये एक चमचा मध आणि ५ ते १० थेंब ऍपल सायडर व्हिनेगर मिसळून प्यायल्याने शरीरातील कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी होण्यास आणि पर्यायाने रक्तदाब नियंत्रणात राहण्यास मदत होते, असे मानले जाते.
जर रक्तदाब वारंवार वाढत असेल, तर एका ग्लास संत्र्याच्या रसामध्ये नारळपाणी मिसळून त्याचे सेवन करणे फायद्याचे ठरू शकते; दिवसातून किमान २ ते ३ वेळा अर्धा-अर्धा कप हे मिश्रण पिण्याचा सल्ला दिला जातो. काकडीमध्ये पाण्याचे प्रमाण भरपूर असते आणि ती शरीराला थंडावा देते. काकडीचा रायता खाणे केवळ आरोग्यासाठी चांगले नाही, तर ते रक्तदाब नियंत्रणात ठेवण्यासाठीही उपयुक्त ठरते. उन्हाळ्यात मिळणाऱ्या कलिंगडाचे सेवन करताना त्यावर चिमूटभर वेलची पूड आणि एक चिमूटभर धणे पूड घालून खाल्ल्यास आराम मिळतो आणि रक्तदाब नियंत्रणात राहण्यास मदत होते. तसेच, एका कप ताज्या पीच फळाच्या रसामध्ये एक चमचा धणे पूड आणि चिमूटभर वेलची पूड मिसळून दिवसातून २ ते ३ वेळा प्यायल्यास रक्तदाब नियंत्रणात ठेवण्यास मदत होते, असे सांगितले जाते.
वैद्यकीय सल्ला आणि रक्तदाब मोजणी
उच्च रक्तदाबाची स्पष्ट लक्षणे सहसा दिसून येत नसली तरी, काही विशिष्ट धोक्याची चिन्हे दिसल्यास त्वरित वैद्यकीय सल्ला घेणे किंवा तपासणी करणे अत्यंत आवश्यक आहे. जर कोणाला अचानक तीव्र डोकेदुखीचा अनुभव येत असेल किंवा अचानक नाकातून रक्तस्त्राव होत असेल, तर त्यांनी तातडीने आपला रक्तदाब तपासून घ्यावा. याव्यतिरिक्त, जर एखाद्या व्यक्तीला छातीत तीव्र वेदना, श्वास घेण्यास त्रास होणे किंवा चक्कर येणे यांसारखी गंभीर लक्षणे जाणवत असतील, तर त्यांनी तात्काळ आपत्कालीन वैद्यकीय मदतीसाठी संपर्क साधावा, कारण ही हृदयविकाराच्या झटक्याची लक्षणे असू शकतात.
रक्तदाब मोजण्यासाठी सामान्यतः स्फिग्मोमॅनोमीटर (Sphygmomanometer) नावाचे वैद्यकीय उपकरण वापरले जाते. यामध्ये स्टेथोस्कोप, हाताला बांधायचा पट्टा, दाब दर्शवणारे डायल, हवा भरण्यासाठी पंप आणि हवा सोडण्यासाठी व्हॉल्व्ह यांचा समावेश असतो. रक्तदाब नेहमी दोन आकड्यांमध्ये नोंदवला जातो: सिस्टोलिक दाब आणि डायस्टोलिक दाब. रक्तदाबाच्या पातळीनुसार त्याचे सामान्य, कमी रक्तदाब किंवा उच्च रक्तदाब अशा विविध श्रेणींमध्ये वर्गीकरण केले जाते आणि त्यानुसार योग्य उपचार पद्धती ठरवली जाते. त्यामुळे, आहारातील आणि जीवनशैलीतील बदलांसोबतच नियमित वैद्यकीय तपासणी करणे हे उच्च रक्तदाबाच्या व्यवस्थापनासाठी अत्यावश्यक आहे.
Title : Managing High Blood Pressure Naturally Tips
