Financial Habits | शारीरिक आरोग्याप्रमाणेच आर्थिक आरोग्य जपणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे. भविष्यातील आर्थिक समस्या टाळण्यासाठी आणि संपत्ती निर्माण करण्यासाठी पैशाचे योग्य व्यवस्थापन करणे गरजेचे असते. काही चांगल्या आर्थिक सवयी लावून घेतल्यास तुम्ही तुमचे भविष्य सुरक्षित करू शकता आणि आर्थिक स्थैर्य मिळवू शकता.
बजेट आणि खर्चातील फरक ओळखणे :
आर्थिक सवयी लावताना अंदाजपत्रक (Budget) बनवणे ही पहिली पायरी आहे. प्रत्येकाचे बजेट हे त्याच्या परिस्थितीनुसार वेगळे असते. बजेट तयार करताना, प्रथम तुमचे एकूण उत्पन्न निश्चित करा. त्यातून तुमचे कर्ज (EMI) बाजूला काढा आणि त्यानंतर आवश्यक खर्च व बचतीसाठी तरतूद करा. हे अंदाजपत्रक परिस्थितीनुसार बदलता येणारे (flexible) असावे.
यशस्वी आर्थिक नियोजनासाठी ‘गरज’ आणि ‘इच्छा’ (Needs vs. Wants) यामधील स्पष्ट फरक समजून घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. अनेक लोक त्यांच्या इच्छांनाच (wants) गरजा समजण्याची चूक करतात. त्यामुळे, नेहमी फक्त खरोखर आवश्यक असलेल्या गोष्टींवरच खर्च करण्याचा प्रयत्न करा. चैनीच्या वस्तू या बऱ्याचदा इच्छा असतात, गरजा नसतात; हा फरक ओळखायला शिकले पाहिजे.
Financial Habits | भविष्यातील तरतूद आणि गुंतवणूक वाढवणे :
आर्थिक स्थैर्यासाठी आपत्कालीन निधी (Emergency Fund) उभारण्याला प्राधान्य दिले पाहिजे. हा निधी तुमच्या किमान ६ महिन्यांच्या खर्चाएवढा असणे आवश्यक आहे, त्याला कधीही हलक्यात घेऊ नका. त्याचबरोबर, सेवानिवृत्तीनंतरच्या (Retirement) काळासाठी योग्य नियोजन करा आणि त्यासाठी आत्तापासूनच बचत व गुंतवणूक सुरू करणे आवश्यक आहे.
‘जीवनशैलीतील महागाई’ (Lifestyle Inflation) टाळणे ही एक महत्त्वाची सवय आहे. याचा अर्थ, तुमचे उत्पन्न वाढले तरी लगेच तुमचा खर्च वाढवू नका. उत्पन्न वाढल्यानंतर अनेकजण खर्च वाढवतात, पण त्याऐवजी तुम्ही तुमची गुंतवणूक वाढवू शकता किंवा तुमच्या डोक्यावरील कर्जाची परतफेड करण्यासाठी त्या अतिरिक्त उत्पन्नाचा वापर करू शकता.
